ÇOCUKLUK VE ERGENLİK ÇAĞI KANSERLERİ Erişkinlerde sigara, sağlıksız diyet ve enfeksiyonlar her yıl yaklaşık 4 milyon kanser olgusunun oluşumundan sorumlu faktörler. Oysa, bunların çoğu basit önlemlerle engellenebilir. Sigaradan uzak durmak akciğer, gırtlak kanserlerinin birçoğunu önleyebilir. Ultraviole ışınlarından korunmak cilt kanserlerinden korunmada etkili. Bol lifli gıdalar, meyve ve sebze ile sağlıklı beslenme başta bağırsak kanserleri olmak üzere birçok kanserin oluşmasında engelleyici rol oynar. Egzersiz ve aşırı kilo almamanın da bazı kanserlerin gelişimini önlemede rol oynadığı saptanmıştır. Erişkinlerde tarama testleri (kolon kanserine karşı tarama, kadınlarda meme taraması, kadınlarda vaginal smear, erkeklerde PSA), erken tanı ve yüksek tedavi şansını sağlar. Çocukluk çağı kanserlerinde ise erişkinlerdeki gibi yerleşmiş tarama testleri yoktur, çocuklarda kanseri düşündürebilecek bulgu ve belirtilerin bilinmesi ve erken tanı çok önemlidir. Dünyada kanser ve tedavisi hakkındaki araştırmalar son hızla devam ediyor. Ülkemizde de bu konuda çeşitli çalışmalar yürütülüyor. ÇOCUKLUK ÇAĞI KANSERLERİ ERKEN TANI VE TEŞHİS ÖNEMLİ ÇOCUKLUK ÇAĞI KANSERLERİ NELERDİR? Çocukluk çağında görülen kanserlerin sıklık sırasına göre dağılımı şöyle:
Bazı kalıtsal hastalıklarda da kanser riski var. Örneğin, Down sendromlu bebeklerde lösemi riski fazla. Ciltte yaygın sütlü kahverengi lekelerle seyreden nörofibromatosiste beyin tümörleri ve diğer bazı tümörlerin görülme riski artıyor. Bağışıklık sisteminin baskılandığı hastalıklarda, özellikle lenfoid dokudan köken alan lenfoma gibi kanserlerin gelişme olasılığı artıyor. Halk arasında öpücük hastalığı olarak bilinen hastalığın etkeni Epstein Barr Virüsü, bazı lenfomaların ve nazofarenks kanserinin gelişmesinde rol oynayabilir. Hepatit B ve C virüsü, karaciğer kanserlerine yol açabiliyor. Tüm çocukların Hepatit B aşısı olmaları çok önemli. Radyasyonun kanser oluşumundaki etkisini dünya acı örneklerle gözledi. İkinci Dünya Savaşı’nda Hiroşima ve Nagazaki‘ye atılan atom bombası sonrasında o bölgede çok sayıda kanser olguları saptandı. Yine Çernobil’de nükleer kaza sonrası, yakın bölgede yaşayan çocuklarda çeşitli kanser olguları, özellikle çocuklarda çok nadir görülen tiroid kanserlerinde artış gözlendi. ÇOCUKLUK ÇAĞI KANSERLERİNDE UYARICI BELİRTİLER NELERDİR? ERGENLİK ÇAĞINDA KANSER Ergenlik döneminde en sık görülen kanserler: Ergenlerde malign melanom görülme oranın son yıllarda arttığı dikkati çekiyor. O nedenle ultraviyole ışınlarından korunma, güneş ışınlarına aşırı maruz kalmama, koruyucu kremler sürme gibi önlemler hatırlanmalı. Çocukluk çağı kanserlerinin çoğu tam teşeküllü onkoloji merkezlerinde ve belirli klinik çalışmalar dahilinde tedavi ediliyor; başarı oranı da çok yüksek oluyor. Halbuki dünyada ergenlerin ancak yüzde 20’sinin tam teşeküllü kanser merkezlerinde ve yüzde 10’unun klinik çalışmalar dahilinde tedavi edildiği ve başarının çocukluk çağından düşük olduğu bildiriliyor. Bazı kanser tiplerinde ergenlerde çocuklar için geliştirilen protokollerle tedavinin, erişkin protokollerine göre daha iyi sonuç verdiği saptanmıştır. Bu dönemin özellikleri göz önüne alınarak, Avrupa ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri’nde bazı merkezlerde pediatrik onkolog ve medikal onkologların birlikte çalıştıkları “ergenlik dönemi onkoloji üniteleri” kuruldu. Bu şekilde başarının artacağına inanılıyor. Ülkemizde de benzer çalışmalar kısıtlı sayıda kurumda yürütülüyor. KANSERLER NASIL TEDAVİ EDİLİR? Bu tedavi şekilleri kanser tipine göre çeşitli kombinasyonlarda kullanılıyorlar. Son yıllarda, bazı tümör türlerinde biyolojik tedaviler, hedeflenmiş tedaviler de kullanılıyor. Cerrahi ve radyoterapiye, kemoterapinin eklenmesiyle çoğu çocukluk çağı kanserlerinde sağkalım önemli ölçüde arttı. Günümüzde kansere yakalanan çocukların yüzde 70’i tamamen iyileşebiliyor. İstatistiklere göre, günümüzde gelişmiş ülkelerde her 900 erişkinden biri çocukluk çağı kanseri geçirmiş ve tedavi edilmiştir. Bu çocukların toplumun sağlıklı birer bireyi olarak uzun bir hayat yaşayabilmeleri için hem etkin tedaviyle çocukları kanserden iyileştirmek, hem de tedaviyi geç yan etkilerin en az olacağı şekilde planlamak gerekir. Kanser tedavisi uzun ve zorlu bir süreçtir. Bu süreçte çocukların psikolojik ve sosyal yönden de desteklenmeleri gerekir.
Spesifik tedaviler sırasında destek tedavisi (enfeksiyon önlemleri ve tedavisi, beslenme desteği vb.) çok önemli. Kanser tedavisi uzun ve zorlu bir süreç. Çocuklar belli süreler sosyal ortamlarından, arkadaşlarından, okullarından uzak kalıyorlar. Bu süreçte çocukların psikolojik ve sosyal yönden de desteklenmeleri gerekiyor. Hastane ilköğretim okullarında eğitim, tedavi sırasında hastanede doğum günü, bayram gibi özel günlerin kutlanması, hastaların durumuna göre yapılabilecek kısa geziler bunlara örnek.
Sonuç olarak, çocukluk çağı kanserlerinin tedavi şansları çok yüksek. Tüm çocukların, gerek büyüme gelişmelerinin takibi, gerekse genel muayeneleri açısından düzenli doktor kontrolüne gitmeleri önemli. Çocukluk çağı kanserlerine ilişkin bulgu ve belirtiler gözlendiğinde ise, derhal hekime ve kanser şüphesi varsa, tam teşeküllü sağlık kurumlarına başvurmak gerekir. Unutulmamalıdır ki, erken tanı ile tedavide başarı şansı daha da artar.
|
||
anneoluncaanladim.com'u ziyaret etmek için tıklayın |
Copyright 2007-2024 ® NETATÖLYE |