ÇOCUĞUN GELİŞİMİNİ ETKİLEYEN ÇEVRESEL FAKTÖRLER

Yürütücülüğü Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç Dr. Nazlı Baydar tarafından yapılan TEÇGE çalışmasında farklı alanlarda uzman Koç Üniversiteli 4 öğretim üyesi; Doç Dr. Aylin Küntay, Doç. Dr. Fatoş Gökşen, Yrd. Doç. Dr. Zeynep Cemalcılar ve  Yrd. Doç. Dr. Bilge Yağmurlu yer alıyor.

TEÇGE’nin 1. Tur saha çalışması için, Mayıs-Eylül 2008’de 22 ilden toplam 1.052 anne ve onların 3 yaşındaki (36-47 ay) çocukları ile uygulama yapıldı. Aynı ailelere çocuklar 4 yaşındayken yeniden ulaşılacak.

3 YAŞ ÇALIŞMASINDAN ELDE EDİLEN ÖNEMLİ SONUÇLAR
Türkiye’deki çocukların ve annelerin özellikleri sosyoekonomik düzeye göre çarpıcı bir şekilde ayrışıyor.
• Aileleri düşük sosyoekonomik düzeydeki (DSED) çocuklar, aileleri yüksek sosyoekonomik düzeydeki (YSED) çocuklara göre daha doğumdan itibaren sağlık ve gelişim açısından dezavantajlı durumda.
               - DSED çocukların doğumda ortalama ağırlığı 2.600 gr iken YSED çocukların doğumda ortalama ağırlığı 3.300 gr.
               - 3 yaşında ölçüm yapıldığında DSED çocukların boyu 100 cm iken YSED çocukların boyu 105 cm.

OKUL BAŞARISINI DA ETKİLİYOR
• Aileleri DSED çocuklar daha 3 yaşındayken zihinsel, dil bilgisi, sosyal ve duygusal gelişim açısından YSED çocuklara göre önemli ölçüde geri kalıyor. Hiç şüphesiz bu çocuklar ileriki yıllarda okula başlarken dezavantajlı durumda olacaklar.
               - Bir bellek testinde YSED çocukların yüzde 50’si belleklerinde 3 parça bilgi tutabiliyor. DSED çocuklarda bu oran yalnızca yüzde 25.
               - Bir kelime bilgisi testinde DSED çocuklar bilmesi olası kelimelerin yüzde 49’unu, YSED çocuklarsa yüzde 74’ünü biliyor.
               - DSED anneler 3 yaş çocuklarının göstermesi olası olan 30 olumlu davranıştan 15’ini, YSED anneler ise 18’ini sıklıkla gösterdiğini söylüyorlar.
               - DSED anneler 3 yaş çocuklarının gösterebileceği 36 problem davranıştan ortalama 9’unu, YSED annelerse yalnızca 6,5’unu sıklıkla gösterdiğini vurguluyorlar.

DÜŞÜK GELİR ANNENİN YAŞAMINI DA OLUMSUZ ETKİLİYOR
• DSED annelerin maddi imkanlar dışında da yaşam koşullarının YSED annelerin yaşam koşullarından belirgin bir şekilde daha güç olduğu saptandı.
               - DSED anneler eşlerin gösterebileceği saldırgan ve olumsuz 10 davranıştan ortalama 2’sine maruz kaldığını bildirirken, YSED anneler için bu sayı 1’in altında.
               - DSED anneler ailelerinden de daha az destek alıyorlar. Onlar, ailelerin gösterebileceği 9 destekleyici davranışın yalnızca 7’sini gösterdiğini belirtiyorlar. Bu sayı YSED anneler için ortalama 8’den biraz fazla.
                - DSED anneler psikolojik rahatsızlık göstergesi olabilecek 53 belirtiden ortalama 4,7’sini epey veya çok fazla hissediyorken, bu sayı YSED anneleri çin yalnızca 2,8.

YÜKSEK GELİRLİ ANNELER ÇOCUKLARININ GELİŞİMLERİNİ DAHA YAKINDAN TAKİP EDİYORLAR
• DSED annelerin ebeveynlik davranışları da YSED annelere göre belirgin bir şekilde daha olumsuz.
               - DSED anneler, YSED annelere göre çocuklarının dil gelişimini daha az destekliyor, çocuklarının okula hazır olmasına yönelik etkinlikleri daha az yapıyor, çocuklarının gelişimini destekleyecek materyalleri daha az temin ediyorlar. Örneğin, çocuklarına renkleri öğretmek için YSED annelerin yüzde 69’u sıklıkla çaba harcarken, bu oran DSED anneler için yüzde 24.
                - DSED anneler çocuklarına daha katı ve otoriter yaklaşıyor, daha az sıcaklık gösteriyorlar. Örneğin, DSED annelerin yüzde 39’u çocukları yanlış davrandığında tokat attıklarını söylüyorlar. Bu oran YSED annelerde yüzde 15. 
                - DSED annelerin yalnızca yüzde 64’ü onlara yapılan ev ziyareti sırasında çocuklarına sarıldı, öptü veya okşadı. Bu oran YSED anneler arasında yüzde 87.