YETERSİZ SIVI TÜKETİMİ ÇOCUKLARDA FİZİKSEL VE ZİHİNSEL PERFORMANSI ETKİLİYOR!

Sıvı ihtiyacını fark etmeyen ya da yetişkinlere oranla daha az dile getiren çocuklarda bu ihtiyacın karşılanması konusunda anne babalara önemli görevler düşüyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Mesut Zeren konuyla ilgili görüşlerini paylaşarak anne babaları bilgilendirdi.

KURULUK VE HALSİZLİK VARSA VÜCUT ALARMDA DEMEKTİR!
Vücutta su eksikliği durumu olarak adlandırılan dehidrasyon; çocuklarda susama, huzursuzluk, iştah azalması, ciltte kuruma, göz ve ağız kuruluğu, idrar renginde koyulaşma gibi belirtilerle kendini gösterir. Fiziksel aktivitede azalma, vücutta genel halsizlik, baş ağrısı gibi şikayetler de dehidrasyonun en önemli bulguları arasında yer alır. Anne babalar susuzluğunu ifade etmede yetişkinler kadar yeterli olmayan çocuklarda, bu belirtileri fark ettiği anda çocuğun yeterli sıvı almasına yardımcı olmalıdır.

SIVI İHTİYACI ÇOCUĞUN YAŞINA GÖRE DEĞİŞİYOR!
Tüketilmesi gereken su miktarı çocukların yaşına, kilosuna, boyuna ve fiziksel aktivite yoğunluğuna bağlı olarak değişim gösterir. Ancak genel hatlarıyla ele alacak olursak, çocuklarda yaşa göre sıvı ihtiyacı şu şekildedir:

6 – 12 ay arası bebeklerde: 30 – 100 ml
1-3 yaş arası çocuklarda: 1-3 litre
4-8 yaş arası çocuklarda: 1-4 litre
9-13 yaş arasında: 1-2 litre

ANNE BABA, ÇOCUĞA ÖRNEK OLMALI!
Pek çok farklı konuda anne babayı kendine rol model alan çocuklar, su içme alışkanlıkları konusunda da ebeveynleri gibi davranma eğilimi gösterir. O nedenle yaşamsal bir ihtiyaç olan su tüketiminde de, ebeveynlerin çocuklarına örnek davranış sergilemesi gerekir. Çocukların yanında sık sık su içilmesi, suyun sağlığımız için önemli olduğunun çocuğa anlatılması bu anlamda faydalı olacaktır.

ÇOCUĞUN TUVALETE GİTME SIKLIĞINA DİKKAT!
Çocukların tuvalete gitme sıklığı ve idrar rengi, sıvı ihtiyacı konusunda anne babalara önemli ipuçları verir. Çocuğun yeterli sıvı alıp almadığı, onun tuvalete gitme sıklığı ve idrarına bakılmasıyla anlaşılabilir. Eğer çocuk 2-3 saatte bir tuvalete gidiyorsa, idrar yoğunluğu normal ve idrar rengi açık ise vücudunda yeterli olduğu anlaşılır. Bebeklerde ise, günde yaklaşık olarak 7-8 kez bez değiştirilmesi sıvı ihtiyacının yeterince karşılandığı anlamına gelir.

SU NE ZAMAN VERİLMELİ?
8-12 aylık bebeklerde katı gıda alımına başlandığında, her 3-4 saatte bir kez, yemeklerden sonra su verilmesi uygun olacaktır. Çocuğun yaşı 1-5 aralığında ise, her 2-3 saatte bir yemek sonrasında su verilmesi doğrudur. Yemeklerden önce su verilmesi çocuklarda ve bebeklerde yemek yemeyi engelleyebileceğinden, yemeklerden sonra su verilmesi daha doğru bir tercih olacaktır.

SU KAYBI BEBEKLERDE ÇOK TEHLİKELİ!
Bebeklerde fazla su kaybı durumunda, su metabolizması bozukluğu sorunu baş gösterebilir. Bebeğin genel huzursuzluğu ve sık sık ağlaması söz konusudur. Bu durum çoğunlukla şeker hastalığı ile karıştırılır. Çocuk büyüdüğü halde hala sorunun devam etmesi, yatağa idrar kaçırma gibi sorunların şikayetlere eklenmesine neden olur. Su metabolizması bozukluğunda bebekler ve çocuklar, aşırı susar. Bu gibi durumlarda, mutlaka bir uzmandan yardım alınmalıdır.

ÇOCUKLARDA SIVI EKSİKLİĞİNİ BELİRTİLERİ
- Bebeğin 6-7 saatten daha uzun bir süre altını ıslatmaması
- Bebek ve çocuklarda idrarın koyu renkli ve kötü kokulu olması
- Ağız ve dudaklarda kuruluk
- Ağlarken yetersiz gözyaşı olması
- Genel huzursuzluk ve halsizlik

ÇOCUKLARDA SIVI KAYBI TEDAVİSİ
Çocuklarda görülen sıvı kaybı tedavisinde amaç, kaybedilen elektrolit ve sıvın eksiksizce yerine geri konulması esasına dayanır. Bu tedavilerde çocuğun sıvı kaybı oranı, yaşı ve genel fiziksel durumu dikkate alınarak tedavi yapılır. Tedavide susuzluğa ateş, ishal, kusma gibi klinik belirtilerin eşlik edip etmediği analiz edilir, çocuğun kilosuna bakılır. Su içimi ile ihtiyaç duyulan eksikliğin yerine konulmasının mümkün olmadığı durumlarda, hastanede yatarak damardan sıvı alınması gerekebilir.

YETERSİZ SIVI ALIMININ ÇOCUK SAĞLIĞINA ZARARLARI
Çocuklarda yetersiz sıvı alımı öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği, böbreğin görevlerini yerine getirememesi, zararlı maddelerin düzgün bir şekilde vücuttan atılamaması, cilt kuruluğu, ağız ve göz kuruluğu, huzursuzluk, halsizlik, sinirlilik, vücut ısısının doğru ayarlanamaması gibi sağlık sorunlarına ortam hazırlar.

ÇOCUKLAR İÇİN EN SAĞLIKLI İKİ İÇECEK: AYRAN VE SU
Yaz mevsiminde artan sıcaklar nedeniyle çocuklar terleyerek, fazladan sıvı kaybeder. Bu kaybedilen sıvının, vücuda içecekler yoluyla eksiksizce geri alınması şarttır. Çocuklar için bu anlamda en uygun içecekler; ayran ve sudur. Ayran; sodyum ve klorür iyonlarından zengin bir içecektir. Ayran ayrıca vücudun sıvı akışını dengeler, normal kan basıncını sağlar ve potasyumla da çocukların bedensel ve zihinsel gelişimini olumlu etkiler.

En doğal içeceklerden olan su ise, çocuklarda vücuttan zararlı maddelerin uzaklaştırılması ve vücut ısısının düzenlenmesi gibi önemli görevleri yerine getirir. O nedenle ebeveynler çocuklarına özellikle de yaz aylarında bol miktarda su ve ayran içirmelidir.