SÜNNETİ NE ZAMAN YAPTIRMAK GEREK?

Türk toplumunda bir erkeğin en değerli iki anısı sünneti ve askerliğidir. Bu nedenle dost sohbetlerinin en derin noktasında, söz mutlaka döner dolaşır, bir sünnet muhabbetine gelip dayanır. Çünkü genellikle erkek çocuğuna ilk saat ya da ilk bisiklet sünnet hediyesi olarak alınmıştır.

Sünnet, ülkemizde gelenek ve göreneklerine bağlı her ailenin erkek çocuğunun yaşayacağı bir girişim... Okullar kapandıktan sonra ya da okullar açılmadan önce sünnet trafiğinde bir yoğunluk yaşanır. Aileler sünnet törenini genellikle “çocuğun aklının biraz başına geldiği dönem” olarak tanımladıkları ilkokulun ilk yıllarında yaparlar. Peki sünnet için en uygun yaş hangisidir? Amerikan Pediatri Akademisi ve Amerikan Üroloji Derneği’nin de sağlık açısından yararlı olduğunu bildirdiği sünnet, çocuk doğar doğmaz mı yapılmalıdır yoksa çocuğun biraz büyümesi beklenmeli midir?

Anadolu Sağlık Merkezi’nden Üroloji Uzmanı Dr. Abdurrahman Özgür, sünnet için doğru zamanın belirlenmesinde herhangi bir yaş sınırlamasının olmadığını, girişimin hangi amaçla yapıldığının önemli olduğunu söylüyor. Sünneti penis ucunu örten derinin cerrahi olarak alınması ile penis ucunun açığa çıkarılması işlemi olarak tarif eden Dr. Özgür, “Yenidoğan döneminde sünnet derisinin uç kısmı daralarak, bebeğin idrar yapmasını güçleştirebilir. Buna bağlı olarak yenidoğan döneminde görülen idrar yolları iltihabı ortaya çıkabilir. O nedenle bebek henüz 1-2 günlükken yapılan sünnet, yaşanabilecek enfeksiyon riskini azaltır” diyor.

EN UYGUN ZAMAN
Ülkemizde sünnet zamanını belirlerken daha çok örf ve adetlerin dikkate alındığını ifade eden Dr. Özgür, en uygun zamanın yenidoğan dönemi olduğunun altını çizerek, “Benim önerim çocuk doğduktan sonra 24-48 saat içinde sünnetin yapılmasıdır. Çünkü çocuk herhangi bir anestezi almıyor. Bölgesel uyuşturularak ameliyat yapılıyor ve 20 dakikada her şey olup bitiyor. Doğumdan hemen sonra olduğu için yaranın iyileşmesi çok daha hızlı oluyor. Bebeğe 3. günden itibaren duşunu aldırıyoruz ve 1 hafta içinde her şey tamamlanmış oluyor. Öte yandan, genel olarak herhangi bir sağlık problemi (tekrarlayan idrar yolu iltihapları, idrar yapma zorluğu gibi) olmayan çocuklarda sünnet zamanı ailenin isteğine göre belirlenebilir. Ancak 6 aya kadar lokal anestezi ile yapılan sünnet, 6 aylıktan sonra genel anestezi altında yapılmalıdır. Çünkü genel anestezi, hem ameliyatın güvenliği açısından hem de çocuğun sağlığı açısından daha fazla tercih edilir” diye konuşuyor.

Bu arada Dr. Özgür, sünnet zamanını belirlerken sünneti, 2 yaşından önce veya 6 yaşından sonra yaptırmaları konusunda aileleri uyarıyor: “2-6 yaşları arasında yapılan sünnet çocuğu psikolojik açıdan olumsuz yönde etkileyebiliyor. Pskiyatristler, 2 yaşından sonra yapılan sünnetlerde, çocukta ‘kastrasyon fobisi’nin oluşabileceğini belirtiyorlar. Çocuk sünneti penisin kesilmesi gibi algılıyor. Bunu da baba tarafından cezalandırılma olarak yorumlayabiliyor. Dolayısıyla, psikolojik etkilerinden göz önünde bulundurularak sağlık problemi yoksa, 2 yaşından sonra çok fazla sünnet önermiyoruz. Eğer 2 yaşına kadar yaptırmamışlarsa, 6 yaşından sonra yaptırmalarını söylüyoruz.”

SÜNNET SAĞLIK İÇİN YARARLI
“Sünnetin kanıtlanan en önemli sağlık getirisi ise, yenidoğan döneminde görülen idrar yolu iltihaplarının engellenmesi. İlk 1-2 gün içinde yapılan sünnet, yeni doğan dönemindeki idrar yolu iltihaplarından 20 kat koruma sağlıyor. Sünnetli kişilerle sünnetsizleri karşılaştırdığınızda temizliğin daha kolay olması sebebiyle, ileriki yaşlarda da çeşitli enfeksiyonlardan koruma olasılığı da daha yüksek. Öte yandan çok eşli yaşam geçmişe oranla arttığı için cinsel yolla bulaşan hastalıklar da günümüzde önem kazandı. Bu açıdan baktığımızda da sünnetli erkeklerin, partnerlerine enfeksiyon bulaştırma riski, sünnetsiz olanlara oranla daha az olabilir. Çünkü ilişkiden hemen sonra çoğu insan yıkanma ihtiyacı duymakta ve sünnetli olanlarda mekanik temizlik daha etkili olabilmektedir. Sünnetsiz olan erkeklerde sünnet derisinin iç bölgesine yerleşecek bakteriyel yoğunluk arttıkça partnere bulaşma riski de daha yüksek. Sünnetin ileriki yaşlarda artı bir avantajı da penis kanseri açısından olabilir. Penis kanseri çok ender görülmekle birlikte daha çok  sünnet derisinin bulunduğu bölgeden kaynaklanıyor, sünnet derisini aldığımızda kanser riskini de azaltmış oluyoruz. Ancak, penis kanserini ortadan kaldırmak için herkese sünnet yapalım, diye bir şey yok. Genel anlamda tüm dünyada sünnete büyük bir eğilim var.”

HASTANEDE SÜNNET
Anadolu Sağlık Merkezi’nin çok özel sünnet paketleri hazırladığını belirten Dr. Özgür, sünnet için başvuran ailelerin izleyecekleri yolu şöyle tarif ediyor:
“Sünnet yenidoğan döneminde yaptırılacaksa 24-48 saati tercih ediyoruz. Çocuğu serviste görüyor, aile ile konuşuyor ve olası riskleri anlatıyoruz. Bu riskler tüm sünnetlerde olabileceği gibi bu dönemde yapılan sünnetlerde de doğal olarak izlenebilir. Bunlara örnek olarak; ufak tefek kanamalar, penis uç kısmında sünnet derisini sıyırdığımız bölgelerde kanama ve bunun bir sonucu olarak ilerleyen yıllarda idrar çıkış deliğinin uç tarafında daralma gösterilebilir. Bu şekilde ihtimalleri düşük ama olasılıklı riskler tüm sünnetler için geçerlidir ve bunlar hakkında çocuğun yakınlarının bilgilendirilmesi gereklidir. Tabii ki anlaşılacağı gibi bu riskler sadece yenidoğanda değil, erişkin yaşlarda da söz konusudur. Sünnet derisinin penis taç kısmından ayrılması sıklıkla 3 yaşından sonra gerçekleşmektedir.Ancak ileri yaşlarda da ayrılmanın olmaması sık karşılaşabildiğimiz bir durumdur. Yeni doğan sünnetlerinde sıklıkla karşılaşılabilen durumlardan biri de penis taç kısmı üzerinde sarımtırak zar dokusunun oluşumudur. O da erken dönemde duş aldırdığınız zaman kendiliğinden kaybolmaktadır.

Erişkin yaştaki çocuğu ise poliklinikte görüyoruz. Genital muayenesini yapıyoruz. Dış idrar kanalı ile ilgili anatomik bir problem yoksa, normal doğal açılımını yapmışsa genel anestezi altında sünneti yapıyoruz.

ERKEN DOĞMUŞSA…
Bu arada, prematüre doğmuş (erken doğum) erkek çocuklara, dış idrar deliği penis ucuna değil de daha geriye açılmış olan çocuklara, inmemiş testisi olanlara, yüksek ateş ile seyreden hastalığı olanlara, ailesinde hemofili olarak belirtilen kan hastalığı olan çocuklara erken dönemde sünnet yapılmaması gerektiğinin de altını çizmekte yarar var.

Oluşabilecek komplikasyonlardan korunmak için sünnetin mutlaka, sünnet konusunda tecrübesi olan doktorlar tarafından yapılması şart. Dolayısıyla, sünneti bir ameliyat gibi kabul edip hazırlıkların bu yönde yapılması gerekir. Aksi takdirde istenmeyen sonuçlar ortaya çıkabilir. Sünnet sonrası oluşabilecek en önemli istenmeyen durumlar; kanama, kesi bölgesinde iltihaplanma, peniste yaralanma, dış idrar kanalında daralma, deride yapışıklıklar şeklinde sıralanabilir. Sünnet toplumda küçümsenmektedir, ancak unutulmamalıdır ki, yanlış sünnetten dolayı penisin taç kısmının tamamen koptuğu vakalarla bile karşılaşılmaktadır.”

SÜNNETTEN SONRA
Dr. Özgür, sünnet sonrası dikkat edilmesi gereken konuları da şöyle özetliyor:
“Sünnet sonrası, çocuk 2-3 saat içinde hastaneden taburcu olabiliyor. Genel iyileşme ise 7-10 gün içinde gerçekleşiyor. Hatta, sünnetli çocuk 48 saatten sonra ayakta duş yapabiliyor. Bu arada, sünnette dikişlerin alınmadığını, ortalama sünnetin birinci haftasında dikişlerin kendiliğinden düştüğünü söylemekte yarar var. Sünnet sonrası kanamanın devam etmesi, sünnetten  6-8 saat sonra çocuğun çişini yapmaması, glans (penis uç bölgesi) çevresindeki kızarıklık ve şişliğin 3. ve 5. günlerden sonra azalmaması, sarı renkte akıntı veya zar tabakasının varlığının devam etmesi durumunda bir sorun var demektir. Bu durum hemen doktora başvurmayı gerektirir.”