Teknolojik aletlerin ve internetin çocuklar üzerine etkileri nelerdir? Sağlıklı kullanımlarını nasıl sağlayabiliriz?

Teknolojik aletler (cep telefonları, I- phone, I-pad, TV, elektronik oyunlar) ve internetin çocukların eğitiminde büyük yararları olduğu kadar, duygusal ve fiziksel zararlarının da olabileceği bilinmektedir. Pek çok aile bu konuda sıkıntı yaşamakta, bazen de çaresiz kalarak yasaklamalara yönelmektedirler.

Amerikan ve Kanada Pediatri Dernekleri teknolojik aletlerle  0-2 yaş arasındaki çocukların hiç temas etmemesi gerektiğini belirtirken, 3-5 yaş arasındaki çocuklar için bu süreyi 1 saat, 6-18 yaş arasındaki çocuklar içinse 2 saat olarak sınırlandırmaktadır.

Bazı ülkelerde yapılmış araştırmaların sonuçlarına göre, olumsuz etkilerini şu şekilde sıralayabiliriz.

FİZİKSEL ETKİLER:
Doğrudan sağlıklarını tehdit eden problemlerin başında, özellikle gelişmekte olan çocukları etkileyebilecek  görme,duruş ve iskelet, radyasyon alımı ,hareket eksikliğinden kaynaklanan problemler olarak özetlenebilir.

Özellikle ilk 2 yaş, beynin üçkatına çıktığı en hızlı gelişme dönemidir ki, bu dönem 21 yaşına kadar devam eder. Çevre uyaranlarının etkisi altındadır. Bu aletlerle aşırı etkileşimin dikkat  eksikliği, öğrenme güçlüğüne yol açabileceği gösterilmiştir.

Hareket kısıtlılığı nedeniyle çocukların fiziksel büyümeleri olumsuz yönde etkilenmektedir.  Yine aynı nedenle obezite sıklığı çocuklarda giderek artmaktadır.

Çocuklar, bu aletleri daha çok yatak odalarında kullandıklarından uyku kaliteleri bozulmakta, bu durum fiziksel gelişimlerini de etkilemektedir.

PSİKOLOJİK ETKİLER:
Zamanının çoğunu teknolojik aletlerle geçiren çocuklarda bir sure sonra “Teknolojik bağımlılık” oluşabilmektedir. Bu konuda bazı çocuklar daha duyarlı olabilir. Bilgisayarda giderek daha fazla zaman harcama, içe kapanma, toplumsal yaşamdan kaçınan, tekrarlayıcı beden hareketleri yapma,engellenildiğinde aşırı sinirlenme tehlike işaretleri olarak  sıralanabilir.

Bu grup çocuklarda depresyon, otizim, bipolar hastalıklar, dikkat eksikliği  gibi psikolojik hastalıklar da görülmektedir.

SOSYAL ETKİLER:
Özellikle içe dönük kişiliği olan çocuklarda sanal  ilişkiler, gerçek sosyal ilişkilere tercih edilebilmekte, erişkin yaşta toplumda iletişim kurmakta güçlükle karşılaşabileceklerdir.

TEKNOLOJİNİN DAVRANIŞLARA ETKİSİ:
Teknolojik hızla, gerçek hayat arasındaki hız uyumsuzluğu çocukların davranışlarına da yansımaktadır. Çocukların birbirlerine empati yapma, hoşgörü ve tolerans, çözüm üretme  gibi becerilerinin gelişmesine engel olabilmekte, agresif bir kişilik yapısına sahip olabilmektedirler.

BUNLARA DİKKAT!
Çocuklarımızın, teknolojik aletleri zarar görmeden kullanımı için anne-babaların davranışları neler olmalıdır?

1.    Aileler teknolojik gelişimler, çocuklarının nelerle ilgilendikleri  hakkında bilgi sahibi olmalıdırlar. Bu durum, çocuklarda aileleriyle ilgili güven yaratır, iletişim kurmayı kolaylaştırır, ailelerin denetim ve gözetimini kolaylaştırır.
2.    Yaşa uygun kurallar belirlenmeli, bunların uygulanması sırasında tutarlı, ortak bir davranış modeli sergilenmeldir. Çocuklar için rol model de oluşturduğumuz için tabletlerin kendi hayatımızda ne kadar yer aldığını da gözden geçirmeliyiz.
3.    Çocuklar, sanal ortamdaki tehlikeler, şifreler, güvenli internet kullanımıyla ilgili tekrar tekrar bilgilendirilmelidir.
4.    Kullanılan bilgisayar , çocuğun yatak odasında değil, ortak bir alanda durmalıdır. Kullanım sırasında , sonrasında gözlenebilmelidir. Şiddet içeren oyunlar yerine gelişimini destekleyen oyunları tercih etmesi sağlanmalıdır.

DENGE SAĞLAMAK GEREKİYOR
Çocuğumuzu teknolojiden tamamen uzak tutmak da sağlıklı  ve gerçekçi bir davranış şekli  değildir. Kurallar çerçevesinde, kontrolümüz altında, ona doğru rol model olarak ilerlemek daha doğru olacaktır. Bununla beraber, sanal hayattaki hiçbir paylaşımın gerçek hayattaki aile ve arkadaş ilişkilerinin yerine geçemeyeceği  de unutulmamalıdır.

Kaynaklar:
1.http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/31/01/723228/icerikler/internetin-yararlar-ve-zararlar_581850.html?CHK=4c3b0c7061735f0cb7dd46e1f62e740e
2. B.E.Y.A.Z danışmanlık merkezi e – bülten
3. http://www.huffingtonpost.com/cris-rowan/10-reasons-why-handheld-devices-should-be-banned_b_4899218.html?utm_hp_ref=fb&src=sp&comm_ref=false