Anne dostu hastane... Kulağa ne hoş geliyor değil mi? Doğumdan korkulan ülkemiz için çok yeni bir kavram. Belki de doğum gerçeğini değiştirecek bir felsefe. Yıllardır savunduğum felsefelerin bir bütünü aslında.

Bu konu ilk açıldığında birçok hastane ve doktor kendilerinin zaten “bebek dostu hastane” olduklarını söylüyorlar. Ancak “anne dostu hastane” uygulamaları 10 maddeden oluşuyor ve “bebek dostu” uygulamaları bunlardan sadece 1 tanesidir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 1991 yılında “bebek dostu hastane” oluşumunu başlatarak doğumdan sonra emzirme konusunda annelerin desteklenmesini başardı. Ülkemizde de birçok hastane “bebek dostu” ünvanını kısa zamanda aldı. Emzirmenin desteklenmesi konusunda 10 maddeden oluşan bu programa bütün hastaneler gönüllü olarak uydular. Çünkü doğumdan sonra doğal emzirme programı anne ve bebek sağlığı açısından çok önemliydi.

1990’lı yıllardan itibaren doğumda yapılan müdahaleler ve kadınların doğumda pasifleştirilmesi artmaya başlamıştı. Artık hastanelerin rutin medikal uygulamaları doğumun doğal gidişini bozuyor, hatta bazı durumlarda zarar veriyordu. Sezaryen oranlarının inanılmaz yükselişi de bu dönemlere denk geliyordu. Anneler ağrı kesicilerle uyuşturuluyorlar, bebekler doğumdan sonra annelerinden uzaklaştırılıyordu. Birçok rutin müdahale annelerin tercihleri sorulmadan uygulanmaya başlamıştı.

1994 yılında uluslararası Lamaze Örgütü normal doğumu desteklemek ve kanıta dayalı anne-dostu uygulamaları devreye sokmak için Amerika çapında birçok örgütü toplantıya çağırdı. Bunun sonucunda 1996 yılında Coalition for Improving Maternity Services-CIMS (Doğum Servislerini Geliştirme Koalisyonu) oluştu. Bu koalisyon anne-dostu doğum merkezleri için “10 adımda anne-dostu bakım rehberini” ortaya koydu. Kanıta dayalı tıp bilgilerine dayalı bu rehber 2007 yılında elden geçirilerek bugünkü şeklini aldı. Doğumda anne-dostu uygulamaları takip eden ve rutin uygulamaları haline getiren kuruluş, hastane ve doğum merkezlerine “anne-dostu hastane” ünvanı verilmeye başlandı.

CIMS’in misyonu anne, bebek ve ailelerin doğumda alacakları hizmetleri, anne-bebek sağlığını olumlu şekilde değiştirecek şekilde geliştirmektir. Kanıta dayalı tıp uygulamalarının ışığında oluşturulan bu çalışmalar sayesinde doğumda anne ve bebek sağlığının aşırı müdahaleler olmadan da olumlu yönde değiştirilebileceği savunulmaktadır.

CIMS “anne dostu hastane” kurallarını oluştururken aşağıdaki prensiplerden yola çıkmıştır.

DOĞUM EYLEMİNİN NORMALLİĞİ
* Doğum normal, doğal ve sağlıklı bir eylemdir.
* Bebekler doğum sırasında her şeyin farkındadırlar, hassastırlar. Bu yüzden doğumda bu gerçeğe göre davranılmalıdır.

Güçlendirme: Bir kadının doğum yaparken kendine güveni ve becerisi, ona hizmet veren her bir kişi ve doğum atmosferi tarafından arttırılabilir veya azaltılabilir.

Otonomi: İstediği takdirde duygusal durumuna, mahremiyetine ve kişisel tercihlerine saygı duyulan, güvende ve korunduğunu hissettiği bir çevrede doğum yapmak, her türlü seçenek ve hastane, doktor ve kurumların gerekli bilgilerine kolayca ulaşmak,  kişisel değerleri doğrultusunda kendi ve bebeği konusunda bilinçli tercihler yapmak için gerekli desteği almak.

Zarar verme: Müdahaleler hamilelik, doğum ve sonrasında bilimsel kanıtların yokluğunda rutin olarak uygulanmamalıdırlar.

Sorumluluk: Doğum servislerindeki hizmetler hizmet verenlerin ihtiyaçlarından çok, anne ve bebeğin ihtiyaçlarına göre düzenlenmelidir.

Kişiler bireysel olarak kendileri ve bebekleri ile ilgili tercihlerini detaylı bir şekilde sunmakla sorumludurlar.