Annenin gebelik esnasında aşılanmasının doğacak bebek üzerinde yan etkisinin olabileceği düşüncesi günümüzde artık önemini yitirmiştir. İnaktif virüs veya bakteri aşıları ile aşılamanın gebelerde doğacak bebek üzerinde herhangi bir yan etsikinin olmadığı bilinmektedir. Buna karşın canlı virüs ve canlı bakteri aşılarının teorik olarak yan etkisinin olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle mutlak gereksinim olmadıkça bu aşılar gebelik döneminde kullanılmamaktadır.

Gebe kadınlara aşı; aşının yan etkisinin düşük olduğu, buna karşın enfeksiyonun anne ve fetüs için risk oluşturduğu durumlarda yapılmalıdır. Aşı uygulamasını ikinci veya üçüncü trimesterde yapılmasının en doğru yaklaşım olacağı şüphesizdir. Diğer taraftan gebe kalmadan önce eksik aşıların yapılmasının en akılcı yaklaşım olduğu unutulmamalıdır.

GEBELİK DÖNEMİNDE RUTİN OLARAK ÖNERİLEN AŞILAR
-Tetanoz
-Difteri
-Grip aşısıdır.
    
Gebelik sırasında dt (difteri-tetanoz) aşısı rutin olarak önerilmektedir. Annelere tetanoz aşısının uygulanması ile birlikte son yıllarda yeni doğan tetanozu görülme sıklığında belirgin bir düşüş gözlenmiştir. Ülkemizde doğurganlık çağı gebe kadınlarına tetanoz aşısı rutin olarak uygulanmaktadır.

     -Eğer anne adayı çocukluk döneminde aşılarını tam olarak yaptırmış ve son doz uygulaması üzerinden 10 yıldan az bir zaman geçmişse, bu durumda tetanoz aşısı yaptırma gereksinimi yoktur.

     -Eğer çocukluk dönemi aşıları yapılmamış ve eksik aşı uygulaması söz konusu ise tercihen gebe kalmadan önce aşıların yapılması uygundur. Eğer gebe kaldıktan sonra aşılama durumu sorgulandığında aşılarda eksiklik varsa, bu durumda gebeliğin 4. ayında tetanoz aşısı yapılmalıdır. Doğurganlık çağı boyunca korunmanın sağlanabilmesi için 5 doz aşının yapılması gerekir. Bu dozlar ve aşı uygulama zamanları tabloda gösterilmiştir.

GEBE KADINLARDA TETANOZ AŞI TAKVİMİ
Doz sayısı     Uygulama Zamanı                              Koruma Süresi   
Td 1             Gebeliğini 4.ayında ilk karşılaşmada     YOK
Td 2             Td 1’den en az 4 hafta sonra               1-3 YIL
Td 3             Td 2’den en az 6 ay sonra                   5 YIL
Td 4             Td 3’den en az 1 yıl sonra veya bir       10 YIL
                                  sonraki gebelikte
Td 5            Td 4’den en az 1 yıl sonra veya bir sonraki gebelikte                                    
(Koruma süresi: Doğurganlık çağı boyunca)                                        
         
-    Eğer aşılarınız yapılmış rapel (pekiştirme) dozunun yapılıp yapılmadığını hatırlamıyorsanız, gebelikte ilk 3 ayın sonunda bu aşıyı yaptırmanız uygundur. Tetanoz aşısı, difteri aşısı kombinasyonu birlikte yapılabilmektedir.

GRİP AŞISI
Gebelikte önerilen diğer bir aşı grip aşısıdır. Son yıllarda gebeliğin ikinci ve üçüncü döneminde grip enfeksiyonuna yakalanma riskinin yüksek olması ve hastaneye yatışların artması üzerine inaktif grip aşısı gebelikte uygulanmaktadır. Grip mevsiminin başladığı dönemde grip aşısının rutin yapılması önerilmektedir. Genellikle 14 haftadan sonra uygulanan inaktif grip aşısının 1 yıl süreyle enfeksiyondan koruduğu bilinmektedir.

CANLI VİRÜS İÇEREN BÜTÜN AŞILAR GEBELİKTE KONTRENDİKEDİR
-    Kızamık, kızamıkçık, kabakulak (MMR)
-    Suçiçeği
-    BCG
-    Çiçek
-    Zoster
-    Human Papillomavirus (HPV)

aşıları gebelikte uygulanmaz. Daha öncede belirttiğim gibi, gereksinim olan aşıların gebe kalmadan önce yapılması uygundur. Aşılanma hikayesi ve serolojik testler yapılarak bu durum değerlendirilmelidir. Her kadının tetanoz, difteri, çocuk felci, kızamık, kızamıkçık ve kabakulağa bağışık olması gerekir. Ayrıca ülkemizde Hepatit A ve B karşı aşılama yapıldığı için bu gruba hepatit aşılarını da ilave edebiliriz. Serolojik testler sonucunda yeterli koruyucu antikorun olmadığı durumlarda aşılamanın yapılması uygundur. Aşılama yapıldıktan sonra 3 ay süresince gebe kalmamaya dikkat edilmelidir.

GEBE KADINLARA RİSK DURUMUNDA BAZI AŞILAR YAPILABİLİR
Bu aşılar:
- Hepatit A,
- Hepatit B,
- Pnömokok (konjüge),
- Çocuk felci,
- Menengokok ve kuduz aşılarıdır.

Gebelikte eksik aşıların yapılması gerek bebek gerekse anne sağlığı açısından son derece değerlidir. Uygun aşının uygun zamanda yapılmasının enfeksiyon hastalıklarından korunmada son derece önemli olduğu unutulmamalıdır.

Anahtar Kelime: Gebelikte aşılama