Anne sütü, bir bebeğin sadece beslenmesi, büyümesi amacıyla değil, hastalıklardan korunması ve gelişmesi için de seçilebilecek tek ve en iyi besindir. Bir bebek dünyaya geldiğinde organ ve sistemlerinin gelişmişliği doğal olarak erişkin özelliklerinde değildir. Bu nedenle, bebeğin sahip olduğu özelliklere uygun tek besin anne sütüdür. Besin bileşimi olarak ele aldığımızda, inek ve keçi sütleri anne sütünden çok farklıdır. Besin bileşimi olarak anne sütüne en çok benzeyen eşek sütüdür ki, kullanılması söz konusu değildir.  

Anne sütünün bugün için bildiğimiz pek çok üstünlüğü olmasına rağmen henüz bilmediğimiz pek çok üstün yönü olduğundan da kuşku yoktur. Bilim adamları anne sütü içeriğinin özelliklerini öğrenmeye çalışırken, çok değerli pek çok bilimsel gerçek keşfedilmiştir. Anne sütünün sadece tek bir bebeği beslemek üzere üretildiğini düşünecek olursak, her bebek için özel olduğunu söylemek mümkündür. Bebeğin erken doğmuş olması durumunda, anne memesi bunu algılamakta ve prematür bebeğe annesi tarafından daha uygun özellikte süt üretilmektedir.  Erken doğmuş bebek eğer emebilecek durumda ise mutlaka annesinin kendisi için özel olarak ürettiği bu sütü içmelidir. Prematür bebek dünyaya getiren kadınların sütleri, zamanında doğum yapmış olan kadınların sütünden bileşim olarak bu nedenle farklıdır.

BEBEĞİN İHTİYACINA GÖRE…

Anne sütünün bileşimi, emzirme süreci içinde de değişiklik gösterir. İlk süt veya halk arasında ağız olarak bilinen kolostrum ile olgun anne sütünün bileşimleri birbirinden çok farklıdır. Hatta anne sütü bileşiminin, aynı öğünde bile değişkenlik gösterdiği çok iyi bilinmektedir.  Ayrıca anne sütü sadece belirli besleyicileri içeren bir süt değildir. Anne sütü yaşayan, fonksiyonel bir sıvıdır. İçinde mikropları tahrip eden canlı hücreler, bebeği hastalıklardan koruyan özel maddeler (“antikorlar”), bebeğin büyümesini sağlayan değişik büyüme faktörleri, hormonlar ve enzimler de bulunur.

Anne sütü içinde bulundukları araştırmalarla ortaya konmuş olan pek çok maddenin, birden fazla görevi olduğu bilinmektedir. Örneğin, anne sütündeki bir protein, bebeği barsak parazitlerine karşı da koruyabilmektedir. Bu örnekleri arttırmak mümkündür. Bugün için bildiklerimizle anne sütü, bebeği sadece beslemekle kalmaz, bebeğin mide-bağırsak gelişimini, hastalıklardan korunmasını da sağlar. Ayrıca, anne sütüyle beslenme bebeğin  psikolojik gelişimine de katkıda bulunur. Bu bebekler özgüveni fazla, zeki çocuklar olurlar. 

SORUN YAŞAMAMAK İÇİN…

Hayatın ilk 4-6 aylık döneminde anne sütü bebeğin beslenmesinde gerekli olan her şeyi en uygun miktarda ve bileşimde sağlar. Bebeğin anne sütü dışında hiçbir ek gıdaya ihtiyacı yoktur. Bu dönemde bebeğin, anne sütü dışında bir başka sütle beslenebilmesi ancak söz konusu sütün anne sütüne benzetilmesiyle mümkün olabilir. Çünkü, bebeğin organ ve sistemlerinin mevcut durumu, ancak anne sütü özelliğinde bir besin maddesinin sindirilmesi ve emilmesi için uygundur. Anne sütü dışındaki bir besin kaynağı (örnek: inek sütü veya biberon mamaları) ile beslenme durumunda, çocukta başta sindirim olmak üzere değişik sorunlar yaşanır. Bu amaçla özellikle biberon maması üreticileri, anne sütü bileşimini örnek alarak mama üretmeye çalışmaktadır. Ama hiçbir besin, anne sütündeki özel ve fonksiyonel  maddeleri içeremez.

ALERJİ RİSKİ YOK!

Anne sütündeki proteinin sindirimi kolay, mideden boşalması hızlıdır. Alerji yapma riski ise yoktur. Anne sütünün yağ miktarı ve bileşimi de bebek için en uygun özelliktedir. Sütün sağladığı enerjinin yarısı içerdiği yağlardan gelir. Anne sütünde doğal olarak bulunan bu özelliği sağlayabilmek için, mama üreticileri mamalara özel bir yağ ilave etmek zorunda kalmaktadırlar. Ayrıca anne sütünde elzem yağ asitleri ve çok uzun zincirli yağlar bulunur ki, bunlar bebeğin algılama, büyüme ve görme fonksiyonlarında çok önemli rol oynarlar. Anne sütünde yağların emilimini arttırmak, kolaylaştırmak üzere “lipaz” adı verilen özel bir enzim de bulunur. Anne sütündeki karbonhidratın tamamı laktoz olup çok az bir miktarının dışkıyla atıldığı belirlenmiştir. Bu özelliği ile, bebeğin yumuşak dışkılamasına yardımcı olduğu; bebeği kabızlığa karşı koruduğu düşünülmektedir. Anne sütündeki vitamin ve mineraller de çok çeşitli araştırmalarla incelenmiştir. Anne sütünde bebeğin ihtiyacı olan bütün mineraller uygun miktarda bulunur. Anne sütüyle beslenen bebeklerde demir eksikliği gelişmez. Bunun nedeni anne sütündeki demirin miktar olarak fazlalığı değil, emiliminin çok yüksek oranda olmasıdır. Anne sütündeki vitaminler ise anne beslenmesinden etkilenir. Anne sütünde D vitamini ve eğer anne hiç et, yumurta yemiyor ise (vejeteryan) B12 vitamini yeterli değildir. Bu nedenle bebeğe gerekli ilaveler yapılmalıdır.

EKŞİMEYEN TEK SÜT

Bütün bu anlatılanlara ek olarak, anne sütü daima ve her yerde bebeğe verilecek şekilde hazırdır. Uygun sıcaklıktadır. Mikropsuzdur. Ekonomiktir. Hazırlanması gerekmez, zaman kaybettirmez ve bebeğe içirilmesi pratiktir. Anne sütü hiçbir zaman ekşimez.

Anne sütüyle beslenen bebeklerde şişmanlık da daha az görülmektedir. Bu noktada dikkate getirmek istediğim nokta, toplu bebeklerin daha sağlıklı olup olmadıkları konusundaki bilimsel endişedir. Biz toplum olarak toplu, gürbüz bebeklerin sağlıklı olduğunu düşünürüz. Ancak bunun doğru olmadığı artık bilimsel olarak ispatlanmıştır. Bu nedenle bebek beslenmesinde hiçbir dönemde amaç, toplu-gürbüz  bebekler olmamalıdır. Biberonla beslenen bebeklerde şişmanlık riski, anne sütüyle beslenen bebeklere oranla çok yüksektir.