Kışın ve özellikle havaların sıcak-soğuk arasında gidip geldiği mevsimsel geçiş dönemlerinde öksürük çoğumuzun derdi. Ufak-tefek öksürüklerde hemen ilaca sarılmak istemiyoruz, ama ısrarlı öksürükler işte güçte sıkıntı yaratıyor.

Öksürüğü kesmede etkisi bilimsel araştırmalarla kanıtlanmış bazı baharatlar ve yiyecekler var.

İşte Farmakognozi ve Fitoterapi bunları araştırıyor. ‘Farmakognozi‘ doğal kaynaklı ilaç bilimi, ‘Fitoterapi’ ise Bitkilerle tedavi demek. Ülkemizde de Yeditepe Üniversitesi’nde böyle bir bölüm var, başındaki Prof. Dr. Erdem Yeşilada öksürüğe karşı reçete verdi. Öksürüğe en iyi gelenler karabiber, karanfil, tarçın, zencefil, bal ve propolis. Bunları tek tek mercek altına aldım:

Karanfil
- Güçlü bir antioksidan
- Karanfil yağı uçuğa iyi geliyor.
- Hayvanlarda akciğer ve deri kanser hücrelerinin çoğalmasını engellediği görülmüş.
- Çin’de Han İmparatorluğu zamanında ağzında karanfil almadan kimsenin imparatorla konuşmasına izin verilmemiş.
- Anavatanı Endonezya, ama en iyi karanfil Malezya, Zanzibar ve Madagaskar’da yetişiyor.

Karabiber
- Bakteri üremesini engelliyor.
- Ortaçağlarda baharatların kralıymış. Altından daha değerliymiş. Sadece zenginlerin parası yetermiş ve sosyal statü ne kadar biberiniz olduğuyla ölçülürmüş.
- En iyi biber üreten yer Hindistan’ın Malabar kıyısı.
- Piperin adlı maddeden çok zengin. Bu madde pankreasın sindirim enzimlerini salgılamasını hızlandırıyor.
- Romalılar etlerini biberle kuruturlarmış.
- Hintliler binlerce yıldır kabızlık, güneş yanığı, diş çürümesi, böcek sokması, kalp hastalıkları, akciğer rahatsızlıkları, artrit vs. için kullanıyor.
- Beynin daha iyi çalışmasını sağladığı düşünülüyor. Tayland’da araştırmacılar Alzheimer’a iyi geldiğini görmüşler.
- Sigarayı bırakmada yardımcı. North Carolina Üniversitesi Nikotin Araştırma Laboratuvarı’nda yapılan çalışmada sigara tiryakilerinin karabiber yağı içeren buharı soluduklarında sigara içme isteklerinin azaldığını görmüşler.
- Tansiyonu düşürüyor.

Tarçın
- Kan şekerini kontrol ediyor.
- Diyabet ve metabolik sendromlularda faydalı.
- İngiliz araştırmacılar sağlıklı insanlar üzerinde yaptığı araştırmada tarçının vücudun glukozu kullanma yeteneğini artırdığını saptadılar.
- Yiyecekleri koruma özelliği de var.
- Kadınların önemli bir sorunu olan vaginal mantar enfeksiyonuna neden olan mantarın büyümesini engelldiği görülmüş. (laboratuvar ortamındaki deneyde)
- İtalya’daki araştırmacılar mide ülserinin önemli bir nedeni olan Helikobakter’e karşı iyi geldiğini görmüşler.
- Amerikalı araştırmacılar kanserli hücre gruplarının damarlanmasını yavaşlatabileceğini saptamışlar.
- Hintli araştırmacılar yara iyileşmesini hızlandırdığını kanıtlamışlar.

Zencefil
- Gingerol adlı antioksidan bir madde içeriyor.
- Gingerol sayesinde yangıyı önlüyor, bakterilere karşı direnç sağlıyor, viürüslerden koruyor, hastalıklara karşı direncimizi artırıyor.
- Bulantıya birebir; Çinlisi, Hintlisi, Orta doğulusu, Romalısı  hepsi zencefil kullanmış.
- Hamilelelerde sabah bulantısına iyi geliyor.
- Kemoterapi görenlerde bulantıya iyi geliyor.
- Kötü kolesterolü düşürüyor, iyi kolesterolü artırıyor.
- Kanın koyulaşmasını engelliyor.
- Migren ağrısını hafifletebiliyor.
- Dünya zencefilinin yarısı Hindistan’ın Malabar kıyısından geliyor. Ancak aşçılara göre en iyi zencefil Jamaika’da.
- İçindeki antioksidan gingerolün seviyesi zencefilin geldiği yöreye göre değişiyor.

Bal
- Vitaminler, enzimler, mineraller, aminoasitler ve vücut için gerekli yaşamsal değerde pek çok elementi içeriyor. Bu balı diğer şekerli ürünlerden ayıran en belirgin özellik.
- Arılar 1 gram bal için 4000’den fazla çiçeğin nektarını toplarlar.
- Binlerce çiçeğin, bitkinin besleyici değerlerini ve şifasını taşıyor.
- Enerji kaynağı; fiziksel performansı artırıyor.
- Sindirimi kolaylaştıırıcı özelliği var.
- Çocuklarda önemli bir besin desteği.
- Boğazı yumuşatıcı ve antimikrobiyal  etkisi var.
- Dünya Sağlık Örgütü (WHO) soğuk algınlığı ve öksürükte bal kullanımını öneriyor.
- Araştırmada öksürük şurubu kadar etkili olduğu görülmüş. Deneydeki çocuklar gruplara ayrılmış; yatmadan önce bazılarına farklı öksürük şurupları, bir kısmına da bal verilmiş. Bir çay kaşığı bal verilen çocuklarda balın öksürük şuruplarından daha etkili olduğu saptanmış.

 Propolis
- İşçi arıların bitki ve ağaçların tomurcuklarından, yapraklarından, dallarından topladıklarına kendi vücutlarından ekledikleri sıvıyla oluşturdukları reçine ağırlıklı bir karışım.
- Arılar propolis ile kovan ve petek gözlerini sterilize ediyor, kovana giren zararlıları öldürdükten sonra mumyalıyor, kovanın açık ve çatlaklarını kapatıyorlar.
- Antioksidan gücü yüksek.
- Antibakteriyel, antioksidan, antikarsinojenik, antienflamatuvar etkileri uzun yıllardır araştırmacılarca kanıtlandı ve kanıtlanmaya devam ediyor.
- Nardan 62 kat daha yüksek antioksidan gücü var.
- Domates ile kıyaslandığında ise 120 kat daha yüksek antioksidan içeriğe sahip.