Yüksek tansiyonun bir adı da "Sessiz Katil". Yıllarca hiçbir belirti vermeyebiliyor, farkına varmayabiliyoruz. İçten içe damarlarımıza, vücudumuza zarar veriyor, işini sessizce hallediyor! Kalp krizi, kalp yetmezilği, felç, bunama, böbrek yetmezliğine yol açabiliyor. Hemen hepimizin ailesinde hipetansiyonu olan bir aile  üyesi var. Sizde olup olmadığını anlamanın tek yolu kan basıncınızı ölçtürmek. Her erişkin düzenli olarak kan basıncını ölçtürmeli. 120/80 mmHg’nın altı genelde ideal olarak kabul ediliyor. Şimdi 10 soruda hipertansiyon nedir , tedavi nasıl bakalım.

Şişli Florence Nightingale Hastanesi'nden, İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Başak Oğuz yanıtlıyor:

1)  Tansiyon nedir?
Tansiyon olarak bilinen hipertansiyon (esansiyel) hastalığını, atar damarlarımızdaki kan basıncının normal kabul edilen seviyelerin üzerine  çıkması olarak tanımlıyoruz.  En çok kabul gören seviye 140/90 mm Hg ve üzeri değerlerdir.

2)  Neden yükseliyor?
Tuz tüketiminin artışı, böbrek fonksiyonlarının zayıflaması, stres, genetik faktörler, obezite ve vücuttan salınan bazı hormon veya maddeler kan basıncını artırabilir. Bu aslında damar duvarının daralma yoluyla bu saydıklarımıza gösterdiği bir tepkidir.  Bütün bunlarda kalp fonksiyonları ve vücut su miktarı da etkilidir.

3) Yüksek tansiyonun tehlikeleri neler?
Hipertansiyon genel olarak bir kalp hastalığı olarak bilinir. Aslında damarlarımız ve onların iç yüzeyini kaplayan tabakanın (endotel) hastalığıdır. Dolayısı ile damarlanmaya sahip bütün yapılar ,yani tüm vücut hipertansiyondan etkilenir. Damarlanma açısından en zengin organ ve dokular en çok etkilenenlerdir. Örneğin, böbrek, göz, kalp, beyin… Uzun süre yüksek kalan tansiyon bu organlarımızda kalıcı hasarlar bırakabilir.

4)  Kişi tansiyonunun yükseldiğini hemen farkeder mi?
Bazı kişiler bunu hemen hissedebilir. Ancak bazıları uzun süredir yüksek tansiyona maruz kaldıysa vücut duyarsızlaşmış ve bu tansiyonu normal gibi algılıyor olabilir. Ortaya çıkan belirtiler genellikle enseden başlayan ve başa yayılan bir ağrı, gözlerde kızarma ve baskı hissidir.

5) Tansiyon yükselince ne yapmalı?
Daha önce tansiyon hastalığı olmayan bir kişi en kısa zamanda bir hekime başvurmalıdır.  Acil hipertansiyon dediğimiz ani ve hızlı yani hastanın hissedeceği bir tansiyon yüksekliği durumunda acil servise başvurulmalıdır.

6) Tansiyonu yükseldi ve burnu kanıyor, çoğu kişi durdurmaya çalışıyor. Bu yanlış, değil mi?
Hipertansiyona bağlı gelişen bir burun kanamasında esas olan kanamayı durdurmaktan önce kan basıncını kontrol almaya çalışmaktır. Eğer tansiyonu düşürmezsek kanamayı durdursak bile kısa süre içerisinde yeniden tekrarlayacaktır. Fakat dikkatli olması gereken bir diğer grup ise çeşiti nedenlere bağlı kan sulandırıcı ilaç kullanmakta olan hastalardır. Bu kişiler hekimlerine ulaşıp  danışmalılar.

7) Hipertansiyonda genetiğin rolü ne?
Birinci derece yakınlarında hipertansiyon olan bireylerde bu hastalığın görülme sıklığı artar. Ancak bir kişini genetik yükü olmasa da yukarıda saydığımız diğer nedenler dolayısıyla hipertansiyon hastası olabilir.

8) Tansiyonu yüksek olanlara 'Aman sakin ol' denir. Sinirlenmek, stres tansiyonu nasıl yükseltiyor?
Stres vücutta bazı hormonlar vasıtası ile damar gerilimini artırmakta ve kan basıncını yükseltmektedir. Yüksek tansiyonun riskleri de göz önünde bulundurulduğunda hipertansiyon tanısı konan kişilere, stresin hastalıktaki rolü ve mücadele etme yöntemleri hakkında bilgi verilmelidir.

9) Hipertansiyonun tedavisi nasıl? Ömür boyu ilaç mı kullanmalı?
Önce hastalığın evrelerinin belirlenmesi gerekiyor. Hangi evrede olursa olsun hastalara öncelikle hayat tarzı değişiklikleri yani; düzenli ve dengeli beslenme (sebze, az yağlı süt ürünleri, posalı tahıl, bitkisel kaynaklı proteinler ve meyve tüketiminin artırlması), alkol tüketiminin azaltılması, egzersiz, tuz tüketiminin azaltılması, stresten uzak kalınması, kilo kontrolünün sağlanması önerilmeli. Akdeniz tipi beslenmenin koruyucu etkisinin kanıtlanmış olduğunu vurgulamak gerekir. Daha yüksek seviyelere bunun yanı sıra bir veya daha fazla sayıda ilaç kullanılması gerekebilir. İlaç kullanımı kısa süreli değildir (antibiyotikler gibi) . Ancak ömür boyu devamlılığa hastayı takip eden hekimi karar verecektir.

10) Çok duyduğumuz bir konu da; tansiyon ilacını atlayıp felç geçirenler… Bu konuda ne diyeceksiniz?
Tansiyon ilaçları kullananların ilaçlarını her gün aynı saatte kullanmaya özen göstermeleri gerekiyor. İlaç etkisi ortadan kalktıktan sonra tansiyon yükselmeye başlar. Bu dönemde burun kanaması gelişebileceği gibi en korktuğumuz komplikasyon olan beyin kanaması ve sonucunda felçler de gelişebilir.