Uçuk özellikle soğuk havayı çok seviyor. Kışı yaşadığımız şu günlerde etrafımızda eşimiz-dostumuz, iş arkadaşlarımız pek çok kişide uçuk görüyoruz. Gelin çok sık rastlanan uçuk nedir, nasıl tedavi edilir, uçuğa karşı beslenme nasıl olmalı bakalım.

Uçuk nedir?
Uçuk Herpes Simplex adlı bir virüsün neden olduğu enfeksiyon. İçi sıvı dolu kabarcıklar şeklinde kendini gösterir. Bu kabarcıklar sonradan açılır ve kabuk oluşur. Tamamen iyleşmesi ise 2 ila 4 haftayı alıyor. Virüsün 2 tipi var; uçuğa neden olan Herpes Simplex Tip 1. genellikle cildin mukozayla birleştiği yerlerde ortaya çıkıyor; ağız kenarı, burun derisinin burnumuzun içini kaplayan nemli deriyle (mukoza) buluştuğu yer gibi. Virüsün 2. tipi ise seksüel yolla bulaşıyor ve kendisini cinsel organlarda gösteriyor.

Dünya nüfusunun yaklaşık %70'i bu virüsü taşıyor.
Çok yaygın bir virus. Dünya nüfusunun yaklaşık %70'i bu virüsü taşıyor. Bir kez bulaştı mı ömür boyu taşıyorsunuz. Vücudunuzdan ayrılmıyor. Hep atak yapmaya hazır bekliyor.

Nasıl bulaşıyor?
Çoğumuz nasıl bulaştığının farkında değiliz. Genellikle çocukluk döneminde bulaşıyor. Bazı kişiler virüsü alsa bile lezyonlar oluşmuyor, virus inaktif kalıyor; kendilerinde virüs olduğunu bile bilmiyorlar. Bazı kişilerde ise bir kez kendini gösterip bir daha çıkmayabiliyor. Ancak bazı kişilerde yaşamları boyunca tekrarlayan lezyonlara neden oluyor. Virüs 'uyanıyor', saldırıya geçiyor ve yaraları oluşturuyor. Uçuk iyileştikten sonra virus cildimizdeki sinir hücrelerinde saklanıyor ve bu yüzden genelde tekrar aynı yerde lezyona neden oluyor.

En bulaşıcı olduğu zaman ne?
İçi sıvı dolu kabarcıkların (vezikül) olduğu dönem. Ancak bu 'veziküller' olmadığı zaman bile uçuğıu bulaştırabiliyoruz.

Neler uçuğu tetikliyor?
Soğuk hava
Aşırı güneş
Stres
Yorgunluk
Diş operasyonları sonrası
Traş
Kesikler
Kozmetik cerrahi
Bağışıklık sisteminin zayıflaması
Hormonal değişiklikler

Uçuğu ellemeyin
Vücudumuzda bir sivilce, yara vs. olduğunda doğal bir şekilde oraya gidiyor elimiz. Ancak uçuğa dokunmak sakıncalı. Yanlışlıkla bile dokunsanız mutlaka ellerinizi sıcak sabunlu suyla iyice yıkayın. Özellikle gözünüze değdirmeyin. Unutmayın; gözümüz de aynı ağız içimiz ve burnumuz gibi mukoza dediğimiz nemli deriye sahip. Virüs bu alanları çok seviyor! Ayrıca eğer ellerini yıkamazsanız çevrenizdekilerle el sıkıştığınız zaman onlara da bulaştırma riskiniz var.

Uçuğu nasıl tedavi edebiliriz?
1- Antiviral krem sürün
Yanma, kaşıntı, sızlama gibi ilk uçuk belirtilerini hisettiğinizde hemen antiviral bir uçuk kremi sürün. Genelde herhangi bir krem sürmeseniz bile uçuk kendiliğinden iyileşiyor. Ancak ilk 72 saat içinde antiviral krem uygulamak iyileşme sürecini kısaltıyor.

2- Asitli yiyeceklerden uzak durun
Uçuk döneminde asit içeren yiyeceklerden uzak durun. Örneğin; narenciye grubu meyveler, domates vs.

3- Soğuk kompres uygulayın
Günde birkaç kez uçuk üzerine soğuk, ıslak bir havlu ile kompres uygulayın. Bu kızarıklığı hafifletir, ağrınızı azaltır.

Uçuğunuz varsa öpüşmeyin
* Partnerinizle öpüşmeyin
* Çevrenizdekilerle öpüşerek selamlaşmayın
* Havlunuzu ayırın. Bu dönemde kağıt havlu kullanmayı tercih edin.
* Traş bıçağınızı kimseyle paylaşmayın
* Diş fırçanızı kimseyle paylaşmayın

Uçuğa karşı nasıl beslenelim?
1- Hemen proteini artırın. Gücünüzü en çok artıracak yiyecek kırmızı et. Eğer kırmızı et, tavuk, balık tercih etmiyorsanız, yumurta yiyin. Yine proteinden zengin mantar ve peynirle çırparak zenginleştirebilirsiniz.

2- Yüksek doz C vitamini (500 mg kadar) alın. Herhangi bir sağlık sorunu olmayan kişilerde bu doz sorun yaratmaz.

3- C vitaminini bol içeren tatlı kırmızı biber ve koyu yeşil yapraklı sebzeleri artırın.

4- Sarımsak yiyin. Virüslere karşı koruyucu etkisi var.

5- Süt için, yoğurt yiyin. Vücudumuzun savaş mekanizmasında proteinin çok önemli rolü var. Süt ve yoğurt yine proteinden zengin yiyecekler.

Dudaklarınızı koruyun
Dudaklarınızın uçuksuz kısımlarını yoğun bir nemlendiriciyle kaplayın. Tam dudakla mukozanın birleştiği yerlere yoğun bir dudak koruyucu sürün. İdeali bütün dudaklara ve ağız çevresine taşırarak sürmek. Burnunuzun kuru kısımlarına da sürün.

Ne zaman doktora başvurmalı?
* Eğer bağışıklık mekanizmanız güçlü değilse
* Belirtiler çok şiddetliyse
* Uçuk 2 hafta içinde iyileşmiyorsa
* Çok sık uçuk çıkıyorsa
* Gözünüzde irritasyon varsa