Çocukların muayenesinde; üç temel safha vardır.

1- Anamnez: Hasta veya ailesi ile konuşma, bilgi alma. Hasta muayenesinde en önemli safha olup, ailenin kültür ve tahsil seviyesi çok önemlidir.
“Çocuğunuzun nesi var?” diye sorulan basit bir sual bile yeri geldiğinde, işin içinden çıkılmaz bir durum yaratabilmekte, hasta ailesi: “Sen doktor değil misin, sen bileceksin ne olduğunu” gibi bir cevapla, hasta-doktor ilişkisini, hayvan-veteriner seviyesine indirgeyebilir... Bu sual ile doktor, hastanın teşhisini değil, şikayetlerini sormaktadır.
Doktor için; hastanın yaşı, (benim gibi hastayı görmeyenler için) cinsiyeti çok önemlidir.

2- Inspeksiyon-Gözle muayene: Bazı hastalıkları, hasta daha içeri girerken teşhis etmek mümkündür. Bilhassa sendromların çoğu hiç muayene etmeden, sadece bakarak anlaşılabilir. Solunum şekli ve sayısı, ızdıraplı yüzü, tepkileri çok önemlidir. Yatan bir hastada Femur kırığıolduğu; ayağının duruş şeklinden, yatakta oturuş şeklinden bazı kalp rahatsızlıklarını, odanın kokusundan, üremiyi, bazı metabolic hastalıkları, çocuk hastaları öptüğümüzde; tuz tadı alarak Kistik Fibrosis’i anlayabiliriz. Bebeklerde, yapmış ise; kakanın incelenmesi de çokönemlidir. Aç bebek, aşırı beslenmiş bebek, safra kanalları tıkalı bebek ve çeşitli ishaller sadece kakaya bakılarak anlaşılabilir.
Bu değerlendirmelerin yapılmasında ayrıca: Glasgow Koma ölçeği ¹ ve Yale Gözlem Skalasi² çok önemlidir.

3- Elle muayene: Boy, kilo, diğer vücut ölçüleri, ateş, tansiyon, nabız mutlaka her hastada bakılmalıdır. Çocuk hastalar, tam soyunuk olmalılar ve çis yaparlar diye korkmamak ve ona göre tedbir almak gereklidir. Patiğinin bağcığı ayak bileğini sikan, pişiği olan, çok giydirildiği için fenalıklar geçiren ve döküntüleri olan bir hastayı atlamamak için tam soyunuk olması şarttır. Elle muayenenin arkasından, steteskop, Kulak ve göz aletleri ile bu uzuvların incelenmesi, boğaza kuvvetli bir ışık kaynağı ile bakılması çok önemlidir. Gerektiğinde uygulanacak; basit “Nörolojik muayeneler” tanıya çok yardımcı olurlar.

HASTADAN TETKİK İSTENİRKEN:
Tetkik veya Kan tahlilleri istenirken, bunların değerlendirilmelerindeki mesuliyetin tetkiki isteyen hekimde olduğu unutulmamalıdır.

Bilhassa çocuk hastaların kan değerlerinin, erişkinden farklı olduğu ve bazı laboratuvarların buna riayet etmedikleri ve buradaki mesuliyetin büyük kısmının yine tetkiki isteyen hekimde olduğu unutulmamalıdır.



DEĞERLENDİRME:
En iyi: 15.
En kötü: 3 olarak yapılır.
Zaman içinde; bu değerlerin düşmesi tablonun ağırlaştığını, yükselmesi, iyileşmeyi gösterir.



DEĞERLENDİRME:
Toplamda; 11’den az olması: Ciddi bir hastalık olma ihtimali yüzde 3’den az.
11-15 arası: Ciddi bir hastalık olma ihtimali yüzde 26.
15’den fazla: Ciddi bir hastalık olma ihtimali yüzde 92’den fazla.