Grip amili olan İnfluenza virüsü, dış sathında bulunan iki özel glikoprotein molekülü sayesinde tespit edilir. Bunlar Hemaglutinin (H) ve Nörominidaz (N) molekülleridir. Virüs bu moleküller sayesinde konak hücrelerinin zarına tutunur ve içine girer.

Aşılar ile vücutta bu moleküllere karşı oluşan antikorlar, bu moleküllere yapışarak virüsün hücre içine girmesini önlerler. Oluşan antikorlar, vücutta uzun süre bulunabilmelerine karşılık, bu moleküllerin zaman içinde şekil değiştirmesi ile etkili olamazlar. Bu tedrici mutasyonlara “drift”  adı verilir. Her sene baş gösteren, hafif epidemiler yapan ve bir sene evvelki aşıları etkisiz kılan bu tip mutasyonlardır. Buna mukabil, her 20 sene civarında, virüslerin genetik yapılarında daha belirgin bir antijen değişmesi olur. Bu değişime “shift” denilir ve pandemilerin sebebidir. Bunların en meşhuru, 1918 ve 1920 yıllarında görülen grip salgınıdır.

Bu değişiklikleri gösteren çeper antijenlerinden Hemaglutininlerin, H1’den H13’e kadar 13 majör tipi vardır. Nörominidazların ise, N1’den N9’a kadar 9 tipi vardır. Eğer iki farklı virüs aynı anda hücre içine girerlerse, ortaya çok farklı H veya N alt grupları çıkabilmektedir. 1960’lı yıllarda çoğunlukla rastlanan molekül H2N2 iken, dünyadaki insanların çoğu bu virüslere karşı bağışık idi.  Buna mukabil, 1968’de H3 alt grubunun ortaya çıkması ile Hong Kong gribi salgını başladığında, insanların çoğu bu virüse karşı bağışık değildi.  En son 1977’de ölümcül pandemi sebebi olan virüs, bu virüs idi.

ÇOĞU HAYVANLARDAN GEÇİYOR!

Yeni İnfluenza suşlarının ortaya çıkmasında mutasyondan ziyade, mevcut antijenlerin uygun karışımları daha etkilidir. Bu antijenlerin çoğu bize hayvanlardan geçmektedir. Bilinen her türlü H antijenine ördeklerde ve diğer su kuşlarında rastlanılır. Her ne kadar memeli çiftlik hayvanları kuş virüslerini alamasalar da, domuzlar büyük bir istisnadır. Domuzlar ördeklerden virüs alabildikleri gibi, insanlardan da alabilirler. Bu iki ayrı tipin domuz hücresine aynı anda girmeleri ile çok değişik ve insanda hastalık yapabilen yeni virüs tipleri ortaya çıkabilmektedir.

Hücre içine bir virüsün girmesi ile hücrenin salgıladığı, “interferon” maddesi, sonradan ikinci bir virüsün hücre içine girmesini önler. İki virüs aynı anda girerlerse, interferon etkili olamaz.

Asya tarımında; ördek, domuz ve insan devamlı iç içe yaşamakta ve domuzlar ördek, ördekler de domuz pisliği yemektedirler. Bu şekildeki bir ortamda, virüsler devamlı bir şekilde, bir türden ötekine geçebilmektedirler. Böyle bir ortamda çiftçiye de virüs bulaşması kaçınılmazdır. Bu sebeple, son üç büyük grip salgınının 1957,1996 ve 1977’de buralardan kaynaklanması tesadüf değildir.

UYGUNSUZ ORTAMLAR SONUCU...

Yeni virüslerin ortaya çıkmasındaki esas unsur insandır. Çin’deki gibi uygunsuz ortamlar yaratarak veya kendi ortamından çıkıp, insansız bölgelere girmeleri ile yeni virüsler buradaki hayvanlardan insanlara geçebilmekte ve yeni hastalıklar oluşmaktadır.

- 2. Dünya savaşı sırasında, Arjantin’de Avrupa’ya mısır ihraç edebilmek için büyük otlaklar tarım için temizlendiğinde, burada yaşayan farelerden “Ağrılı Arjantin Kanamalı Ateşi” salgını başlamıştır.

- Aynı mekanizma ile Bolivya’da sığır yetiştirmek için otlakların kullanıma açılması ile burada da farelerden “Bolivya Kanamalı Ateşi” salgınları başlamıştır.

- Japonya da ki pirinç tarlalarında üreyen sivrisineklerden de “Japon Ansefaliti” salgınları olmaktadır.

-Eskiden Çocuk felci hastalığına karşı aşı hazırlanırken kullanılan böbrek dokusu temini için Avrupa’ya gönderilen binlerce maymun yüzünden “Marburg”  hastalığı ortaya çıkmıştır.