Yaz ishallerinde etken genellikle virüslerdir. Son senelerde önemi iyice artan ve aşısı geliştirilen “Rota-virüsler”  pek çok ishalde tespit edilebilmiştir. Virüsler normal bakteri kültürlerinde üremezler ve antibiyotikler de hassas değildirler. Bu nedenle yaz ishallerinde antibiyotiklerin yeri yoktur. Virüslere ilaveten bazı bakteriler de ishal sebebi olabilirler. Bunlar sayıca 20’den fazladır. Önemlileri arasında; Salmonellalar, Proteuslar, Vibriolar ve Enterobakterler sayılabilir. Bunlardan başka bebeklerde en sık hastalık yapan, “patojen Escherchia coli”  (E.coli)’dir. Patojen E.coli’nin 4 ana grubu vardır. Bunlar; Enteropatojenik, Enterohemorajik, Enteroinvasive ve Enterotoksijenik tiplerdir. Enterotoksijenik tip, yaptığı toksinlerle bağırrsak cidarındaki hücrelerin çalışmasını bozarak ishal yapar. Bu toksinlere antibiyotiklerin bir tesiri yoktur.

Bütün bu etkenlerin insanlara bulaşması, “insan-gıda-insan” zinciri şeklinde olmaktadır. İnsandan insana bulaşma çok nadirdir. Bu tip bulaşmalar daha ziyade kırsal kesimde, insan dışkısının serbestçe etrafta bulunduğu ortamlarda oluşur. Şehirlerde bulaşma, meyve ve sebzelerin yıkanmadan veya kirli sularla yıkanması ile, ellerin yıkanmaması ile ve sineklerle olmaktadır.

Ayrıca altyapı yetersizliği ile içme sularına kanal sularının karışması sonucu insanların kitle halinde hastalanmaları kaçınılmazdır. Genellikle büyük salgınlar bu şekilde ortaya çıkmışlardır.

İSHALİN DENİZ İLE İLGİSİ...
Yaz ishallerinin deniz ile bir ilgisi yoktur. Şimdiye kadar dünyanın hiçbir denizinde, insanlarda hastalık yapan mikroplardan bir teki bile tespit edilememiştir. Ayrıca, bu mikropların hastalık yapabilmeleri için çok fazla sayıda alınmaları gereklidir. Örneğin, bir şahsın Tifo olabilmesi için, en az 100 bin basil alması gereklidir. Bunu da deniz suyu içerek almak imkansızdır.

TEDAVİSİ
Yaz ishallerinde en önemli tedavi, ağızdan mayi verilmesidir. Serumla damardan tedavi hem çok masraflı hem de hastanede yatmayı gerektirir. İleri ve zengin memleketlerde uygulanan bu tedavi şekline fakir memleketlerde de özenilmiş, bunun sonucunda 1949’lar da önerilen şeker-tuz eriyiği kullanılması 1970 yılına kadar unutulmuştur. Burada tedavideki esas, kaybedilen sıvının yerine konmasıdır. Eczanelerde satılan şeker-tuz eriyiği paketleri bu iş için idealdir. Diğer mayi çeşidi olarak “Kolalı” içecekler büyük çocuklarda faydalıdır, fakat daha sonra alışkanlık haline getirilip beslenmeyi kötü yönde etkilememesine dikkat edilmelidir.

ANNE SÜTÜNÜ KESMEYİN!
Anne sütü alan bebeklerde ishal oldu diye anne sütü kesilmez, gerekirse ilave sıvılar verilebilir.
Bağırsak hareketlerini yavaşlatan ilaçların ishal tedavisinde yeri yoktur. Bunların bilhassa 2 yaşından küçük çocuklarda kullanılmaları çok tehlikelidir. Vücut, bu mikroplardan kurtulabilmek için, bağırsak hareketini arttırır ve sıvı salgılar. Bu, vücudun korunmasıdır. İshal ilaçları, mikropların çıkmasını önleyerek, hastalığın ağırlaşmasına sebep olurlar.

ÖZET
Özet olarak, yaz ishallerinin önlenmesi ve ölümlerin azaltılmasında en önemli etkenler; alt yapıyı yapan “Devlet”, çocuğuna iyi ve temiz gıda sağlayan “Aile” ve bilinçli tedavi uygulayan “Doktorlar” dır..